De Nieuwe Wereld | BNR

De Inflation Reduction Act, het Green Deal Industrieplan... Amerika en Europa boksen tegen elkaar op met groene subsidies. Goed voor het klimaat en de energietransitie, zeggen voorstanders. Maar critici vrezen voor een verstoring van de vrije markt. Hoe ver moeten overheden gaan met groene staatssteun?  Annette praat erover met:  - Maarten Pieter Schinkel, hoogleraar Competition Economics & Regulation aan de UvA - Herman Vollebergh, hoogleraar Economie en Milieubeleid aan Tilburg University - Alex Krijger, geopolitiek analist bij Krijger & PartnersSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Huurtoeslag, kinderopvangtoeslag, zorgtoeslag...Het Nederlandse toeslagenstelsel is uitgebreid en complex. En hoe afhankelijker je bent, van al die verschillende toeslagen, hoe ingewikkelder het wordt. Hoe komt het, dat ons toeslagenstelsel zo complex is? En hoe ontwar je die kluwen weer? Wat als we alle toeslagen afschaffen?  Annette praat erover met:  - Leendert Beekman, politiek verslaggever bij BNR Nieuwsradio - Jasper van Dijk, econoom bij het Instituut voor Publieke Economie - Olaf Simonse, onderzoeker bij het kenniscentrum Psychologie en Economisch gedrag van de Universiteit LeidenSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het vertrouwen in de politiek staat onder druk. Veel mensen twijfelen of de politiek wel ‘de wil én het vermogen’ heeft om de grote problemen van dit moment aan te pakken. Hoe zorg je ervoor dat mensen niet afhaken, dat ze blijven stemmen, blijven geloven in onze democratie? Wat als we onze democratie een ‘update’ geven?  Annette praat erover met:  - Eva Rovers, auteur van ‘Nu is het aan ons’ en mede-oprichter van Bureau Burgerberaad - Marije van den Berg, onderzoeker en adviseur lokaal bestuur - Kees Verhoeven, oud-D66-Tweede-Kamerlid en auteur van 'De democratie crasht'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je opgewekte zonne-energie zelf opslaan en gebruiken, je energierekening omlaag brengen en het overbelaste stroomnet tegelijkertijd ontzien. Klinkt ideaal, maar is het dat ook? Wat als iedereen een thuisbatterij heeft?  Annette praat erover met:  - Martien Visser, lector Energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen - John van Vugt, vakspecialist elektrotechniek bij Techniek Nederland - Hans-Peter Oskam, directeur beleid en energietransitie bij Netbeheer NederlandSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is dit jaar 70 jaar geleden dat Nederland werd getroffen door de watersnoodramp. Helaas is het gevaar vandaag de dag nog steeds niet geweken: door de snelle opwarming van de aarde en smeltende ijsplaten dreigt er een grote hoeveelheid water onze kant op te komen. Wat als we ons nog beter beschermen, en alle dijken verhogen?  Annette praat erover met:  - Deltacommissaris Peter Glas- Jeroen Aerts, Hoogleraar Water & Climate Risk aan de Vrije Universiteit AmsterdamSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Herinvoering van de dienstplicht, het blijft een hot topic. CDA-leider Wopke Hoekstra ziet het helemaal zitten: jongeren een jaar lang laten werken bij de krijgsmacht of elders, in dienst van de maatschappij. Hoe zou zo'n systeem eruit moeten zien? Wat zijn de kosten? En levert het op wat ervan wordt verwacht? Annette praat erover met:  - Evelien Tonkens, hoogleraar Burgerschap en Humanisering van de Publieke Sector aan de Universiteit voor Humanistiek - Lex Borghans, hoogleraar Arbeidseconomie en Sociaal Beleid aan de Universiteit Maastricht See omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens de Britse econoom Noorena Hertz leven we in de eenzaamste eeuw ooit. Niet alleen ouderen, maar ook jongeren worden steeds eenzamer. Hoe kunnen we deze eenzaamheidscrisis het beste bestrijden?  Annette praat erover met: - Anja Machielse, hoogleraar Humanisme en Sociale Weerbaarheid aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht - Eric Schoenmakers, onderzoeker aan Fontys Hogeschool - Irene Edzes, architect bij Vollmer & PartnersSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Of het nou op de werkvloer, in de concertzaal of op je Instagram is: we zien steeds meer virtuele mensen verschijnen. Door de opkomst van onder andere kunstmatige intelligentie wordt het steeds makkelijker om levensechte mensen na te bouwen. Hoe ziet onze wereld eruit als we op grote schaal met deze avatars omgaan? Annette praat erover met:  - Maarten Reijgersberg, oprichter van RAUWcc - Joe van Burik, techredacteur bij BNR - Lotte Willemsen, lector bij Kenniscentrum Creating010 en directeur van SWOCCSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Rode neuzen, ijs in je baard, een warme chocolademelk halen bij de koek en zopie tent terwijl je de deelnemers van de Elfstedentocht toejuicht: de schaatscultuur in Nederland is groot. Maar de kans dat je deze wedstrijd ooit nog live gaat meemaken wordt steeds kleiner, zo liet het KNMI onlangs weten. Lange periodes van kou worden steeds zeldzamer. Wat als we nooit meer kunnen schaatsen op natuurijs? Annette praat erover met:   - Richard Bintanja, hoogleraar klimaat en milieuveranderingen aan de Rijksuniversiteit Groningen en onderzoeker bij het KNMI  - Arnold van Vliet, bioloog aan de Wageningen Universiteit  - Ben van der Burg, oud-schaatsprofessional See omnystudio.com/listener for privacy information.

De bezetting van het Maagdenhuis, Black Lives Matter, trekkers op de snelweg of soep op schilderijen. Nederland kent een lange geschiedenis van actievoeren. Of het nou gaat om de klimaatproblematiek, ongelijke behandeling van vrouwen of de wooncrisis: we spreken ons uit. Hoe is actievoeren door de jaren heen veranderd? En hoe ziet de demonstrant van de toekomst eruit? Annette praat erover met:   - Dunya Verwey, één van de grondleggers van feministische beweging Dolle Mina  - Jacquelien van Stekelenburg, hoogleraar Sociale Verandering en Conflict aan de Vrije Universiteit Amsterdam  - Esther Crabbendam, co-auteur van het boek ‘Handboek voor de jonge rebel’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Flexitariër, veganist, vegetariër: steeds meer Nederlanders geven aan minder vlees te eten. Toch daalt de totale vleesconsumptie amper, zo schreef de Volkskrant. Ondanks dat we weten dat minder vlees eten beter is voor onze wereld, is het nog niet terug te zien in de cijfers. Waar ligt dat aan, en kunnen we het veranderen? Wat als we nooit meer een dier hoeven te doden voor vlees? Annette praat erover met:   - Marleen Onwezen, onderzoeker consumentengedrag aan Wageningen Universiteit  - Pablo Moleman, Manager Food Industry and foodservice bij Proveg  - Birgit Dekkers, Mede-oprichter Rival FoodsSee omnystudio.com/listener for privacy information.

We hebben een groot tekort aan grondstoffen die essentieel zijn voor de bouw van duurzame producten zoals windmolens en elektrische auto's. Hoe moeten we dit oplossen? Wat als er niet genoeg grondstoffen zijn voor de energietransitie? Annette praat erover met:   - Benjamin Sprecher, industrieel ecoloog en universitair docent aan de Technische Universiteit Delft  - Luc Kikkert, senior business developer bij TNO  - Michel Rademaker, adjunct-directeur en medeoprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische StudiesSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Ze nemen ons mee in hun dagelijks leven, bouwen een band met ons op en verdienen daar vervolgens geld mee: influencers. Maar sinds afgelopen zomer moeten ze zich houden aan strengere reclameregels. Grote influencers vallen nu onder de Mediawet. Wat doet dat met de kracht van hun beïnvloeding? Wat als het influencertijdperk voorbij is? Annette praat erover met:   - Joris Demmers, docent marketing aan de Universiteit van Amsterdam  - Emmelyn Croes, communicatiewetenschapper aan Tilburg University  - Marloes Korver, diëtist, sport- en mindsetcoach en eigenaar van YouTubekanaal Optima Vita See omnystudio.com/listener for privacy information.

De klimaattop in Egypte dit najaar bevestigde (alweer) dat we achterlopen op onze klimaatdoelen. De opwarming van de aarde beperken tot anderhalve graad gaan we niet halen volgens eurocommissaris Frans Timmermans, die namens de EU onderhandelde. Hoe ziet de toekomst van onze planeet eruit? Met De Nieuwe Wereld doken we het afgelopen jaar in verschillende duurzaamheidsvraagstukken. Een overzicht daarvan hoor je in deze aflevering.Wil je de afleveringen waaruit we deze compilatie hebben gemaakt in zijn geheel luisteren? Je vindt ze hier:Wat als iedereen een persoonsgebonden CO2-budget krijgt? Wat als we stoppen met vlieg-, vlees- en koopschaamte? Wat als we de echte prijs gaan betalen? Wat als we alle daken vol leggen met zonnepanelen? Over dit programma Wat als economen het voor het zeggen krijgen? In De Nieuwe Wereld praat Annette van Soest met economen, bedrijfskundigen en andere experts op zoek naar antwoorden op maatschappelijke uitdagingen van deze tijd. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er werd de afgelopen maand flink geprotesteerd in China. Tegen het zero-covid-beleid, maar ook tegen de autoriteiten. Zijn de demonstraties een voorbode van radicale politieke veranderingen in het land? Wat als de Chinese Communistische Partij omvalt?Annette praat erover met:Peter Ho, hoogleraar Chinese economie en ontwikkeling bij onder andere de London School of EconomicsArdi Bouwers, sinoloog en directeur van China CircleTies Dams, geopolitiek expert bij Clingendael, filosoof en schrijver van De nieuwe Keizer – Xi Jingping, de machtigste man van ChinaOver dit programmaWat als economen het voor het zeggen krijgen? In De Nieuwe Wereld praat Annette van Soest met economen, bedrijfskundigen en andere experts op zoek naar antwoorden op maatschappelijke uitdagingen van deze tijd.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De piek van de inflatie lijkt dan wel achter ons te liggen, maar in november waren de prijzen nog altijd ruim 11 procent hoger dan een jaar eerder. Vakbond FNV wil dat werkgevers het verlies aan koopkracht repareren, en pleit daarom voor een koppeling van de lonen aan de inflatie. In België hebben ze zo'n automatische loonindexering. Moeten we het voorbeeld van onze zuiderburen volgen? Annette praat erover met:   - Luc Aben, hoofdeconoom bij Van Lanschot  - Bas Jacobs, hoogleraar economie en overheidsfinanciën aan de Vrije Universiteit Amsterdam  - Danny van Assche, gedelegeerd bestuurder bij werkgeversvereniging Unizo  Over dit programma  Wat als economen het voor het zeggen krijgen? In De Nieuwe Wereld praat Annette van Soest met economen, bedrijfskundigen en andere experts op zoek naar antwoorden op maatschappelijke uitdagingen van deze tijd. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Treinen die uitvallen, te kort zijn en te druk. De problemen bij de NS stapelen zich op. Is meer concurrentie op het spoor de oplossing zodat we weer zonder stress de trein kunnen pakken?  Annette praat erover met:   - Freek Bos, directeur bij reizigersvereniging Rover  - Erik Verhoef, vervoerseconoom aan de Vrije Universiteit Amsterdam  - Maarten Janssen, hoogleraar micro-economie aan de Universiteit van Wenen  Over dit programma  Wat als economen het voor het zeggen krijgen? In De Nieuwe Wereld praat Annette van Soest met economen, bedrijfskundigen en andere experts op zoek naar antwoorden op maatschappelijke uitdagingen van deze tijd. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In Nederland zijn we kampioen deeltijdwerken. Maar we hebben ook te maken met een enorm personeelstekort, waardoor meer uren werken onvermijdelijk lijkt. Het kabinet experimenteert daarom met een voltijdsbonus. Zet dat in de praktijk genoeg zoden aan de dijk?   Annette praat erover met:   - Susanne Scheibe, hoogleraar Organisatiepsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen  - Johan Zwemmer, advocaat arbeidsrecht bij DLA Piper en docent arbeidsrecht bij de Universiteit van Amsterdam - Mathijs Bouman, econoom en journalist  Over dit programma  Wat als economen het voor het zeggen krijgen? In De Nieuwe Wereld praat Annette van Soest met economen, bedrijfskundigen en andere experts op zoek naar antwoorden op maatschappelijke uitdagingen van deze tijd. See omnystudio.com/listener for privacy information.

We hebben een enorm tekort aan woningen. Maar een oplossing lijkt ver weg: er zijn dit jaar minder bouwvergunningen afgegeven dan vorig jaar, en dat de Raad van State een streep heeft gezet door de bouwvrijstelling helpt ook niet mee. Moeten we de oplossing voor het tekort aan woningen ergens anders gaan zoeken? Wat als we massaal ons huis gaan delen? Annette praat erover met:   - Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems aan de TU Delft  - Frank Wassenberg, senior onderzoeker bij Platform 31  - Olivier Smink, programmamedewerker Woonconcepten bij Lieven de Key  Over dit programma  Wat als economen het voor het zeggen krijgen? In De Nieuwe Wereld praat Annette van Soest met economen, bedrijfskundigen en andere experts op zoek naar antwoorden op maatschappelijke uitdagingen van deze tijd.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De prijs van ons eten is al veel hoger geworden, en blijft voorlopig stijgen. Dat komt deels door de oorlog in Oekraïne, maar ook speculerende beleggers spelen hierbij een bedenkelijke rol, zo blijkt uit een rapport van de Verenigde Naties. Wat als er niet meer gespeculeerd mag worden met voedsel? Annette praat erover met:   - Godelieve Spaas, lector Nieuwe Economie aan Avans Hogeschool  - Peter Verbaken, Head of Commodities bij APG Asset Managment  - Daan Marselis, journalist bij Trouw  Over dit programma  Wat als economen het voor het zeggen krijgen? In De Nieuwe Wereld praat Annette van Soest met economen, bedrijfskundigen en andere experts op zoek naar antwoorden op maatschappelijke uitdagingen van deze tijd.See omnystudio.com/listener for privacy information.